تربیت و آموزش مفاهیم اخلاقی یکی از دغدغههای والدین است. آنها دوست دارند که مهارتهای اجتماعی و ارزشهای اخلاقی را به خوبی به کودکانشان آموزش بدهند. کتابهای متناسب با کودک یکی از روشهای انتقال این مفاهیم به کودکان است. این کتابها با زبانی ساده همراه با تصاویر نقش پررنگی در پرورش کودکان دارند بهخصوص اگر برپایهی قرآن و ارزشهای اسلامی نوشته شده باشند. داستان لینالونا از جملهی این کتابهاست که به زبانی ساده دربارهی حجاب برای کودکان نوشته شده است.
معرفی کتاب لینالونا؛ کتابی دربارهی فلسفهی حجاب
داستان لینالونا دربارهی ماجرای دوستی یک دختر خردسال با آدم کوچولویی به اسم لینالوناست. این داستان فانتزی به زبانی کودکانه از مسئلهی حجاب میگوید. دوستی دخترک و لینالونا و صحبتهای آن دو دربارهی حجاب با قلمی روان و زیبا این امکان را به مخاطب کم سن و سال خود میدهد تا بدون استفاده از کلمات قلمبهسلمبه با ارزش حجاب آشنا شود.
نویسنده با تصویرهای زیبا و رویایی کتاب که با رنگهایی متنوع و چشمنواز کشیده شدهاند، بر جذابیت متن افزوده است. دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ناشر این کتاب آن را برای گروه سنی ب منتشر کرده است. خرید اینترنتی و دانلود نسخهی پی دی اف این کتاب در فیبدیبو امکانپذیر است.
نگاهی به زندگی کلر ژوبرت
کلر ژوبرت مترجم، تصویرگر و نویسندهای فرانسوی است که در سال 1340 شمسی در یک خانوادهی مسیحی به دنیا آمد. مادر او پزشک و پدرش نقاش هستند که باعث شد کلر هم به نقاشی علاقهمند شود. او از کودکی کتاب خواندن را دوست داشت و در مورد مسائل مختلف زندگی کنجکاو بود. کلر در نوجوانی سوالات زیادی دربارهی خدا و مسائل دینی داشت. او که قبول داشت خداوند یکی است با دین مسیحیت که باور به تثلیث دارند و روحالقدس و حضرت مسیح را در مرتبهی خدایی قرار میدهند، مخالف بود. از طرفی، از اینکه مسیحیان برای بخشش گناهانشان نزد کشیشان اعتراف میکنند، احساس رضایت نداشت. این سوالات باعث شروع جستجویی در ادیان مختلف بهویژه اسلام شد. او که شنیده بود انسان در دین اسلام میتواند رابطهای مستقیم و بدون واسطه با خداوند داشته باشد، پس از تحقیق و بررسی بیشتر دربارهی اسلام و آشنایی با مفاهیمی مثل احترام به سایر ادیان و پذیرش تمام پیامبران قبلی باسلام علاقهمند و در سن 19 سالگی مسلمان شد.
گرچه پذیرش اسلام در ابتدا برای خانوادهی کلر سخت بود ولی بعد از آشنا شدن با آموزههای اسلامی بهخصوص تاکید اسلام بر احترام گذاشتن به والدین و سایر دستورالعملهای اخلاقی با مسلمان شدن او کنار آمدند. از نظر ژوبرت، ارتباط مسلمانان با خدا شیرینترین جنبهی اسلام است. او از اینکه هر لحظه حضور خدا را در زندگیاش حس میکند و با اعمالی مثل نماز، روزه و دعا با خدا ارتباطی مستقیم و شفاف دارد، همواره خداوند را در کنار خودش احساس میکند و از آن لذت میبرد.
کلرژوبرت پس از ازدواج با همسر ایرانیاش به ایران آمد و تاکنون به عنوان نویسنده و تصویرگر کودکان در ایران زندگی و فعالیت میکند. او که در رشتههای علوم تربیتی، ادبیات کودک و و تحصیلات حوزوی (سطح دو) تحصیل کرده، آثارش را به دو زبان فارسی و فرانسه چاپ کرده است. برخی از اثار او در فرانسه و لبنان منتشر شدهاند.
مروری بر آثار کلر ژوبرت
ژوبرت کار نویسندگی و تصویرگری را همزمان از سال ١٣٧٥ آغاز کرد. علاوه بر کتاب، با نشریات کودکانه از جمله «سروش کودکان و خردسال»، «نبات کوچولو»، «پوپک»، «دوست» و «سه چرخه» فعالیت میکند. او از اعضای گروه کارشناسی داستان رشد نوآموز و کارگروه بررسی کتاب خردسال نهاد کتابخانههای عمومی کشور است.
دغدغهی کلر ژوبرت در آثار داستانی کودکانهاش، پاسخ به سوالات کودکان دربارهی خدا و دین است. او تلاش میکند تا از طریق داستانهای ساده و جذاب با دادن سرنخهایی به کودکان به سوالاتشان جواب دهد.
«در جستجوی خدا»، «خداحافظ راکون پیر»، «کلوچههای خدا»، «قصه مارمولک سبز کوچولو»، «دعای موش کوچولو» و ... از جمله آثار موفق ژوبرت هستند. روانی متن، سادگی و لحن دلنشین او باعث شده تا مفاهیم اسلامی مثل حضور خداوند در جهان هستی، مرگ، معاد، آموزههای دینی مثل احترام به بزرگتر، حجاب، نماز و جنبههای دیگر اسلام را به زبان کودکانه برایشان شرح داده شود.
کلر ژوبرت با هدف آشنایی کودکان با موضوعاتی چون همچون امانتداری، هدف آفرینش، راستگویی، توبه، خوب حرف زدن با دیگران، انفاق و بدگویی نکردن از دیگران از قرآن به عنوان یک منبع برای کتابهایش استفاده کرده و داستانهایی قرآنی مینویسد. «تازه چه خبر»، «ماجرای سیب قرمز»، «کیک امانتی»، «مسابقه کوفتهپزی»، «شلوپی»، «راز پاپاپا» و «آش آشتی کنان» از جمله داستانهای قرآنی ژوبرت هستند.
کودکان با خواندن آثار کلر ژوبرت با نکات آموزشی و دینی داستانها آشنا میشوند و در عین لذت بردن از متن زیبا و تصویرهای جذاب و چشمنواز آنها بهخوبی با مفاهیم قرآنی آشنا میشود. کودکان از طریق ارتباط با شخصیتهای داستانی این کتابها که زبان و ظاهری ساده دارند، بهتر با مفاهیم اخلاقی داستانها آشنا میشوند. آثار ژوبرت علاوهبر درونمایهی مذهبی، با جذابیتهای نگارشی و تصویری نکات اخلاقی و مهارتهای اجتماعی را نیز به کودکان میآموزند. مجموعهی «داستانهای صمیمی» از جملهی این آثار است که خردسالان را با مهارتهایی مثل نه گفتن، خوشرویی، همدلی، رعایت نوبت و نظم دعوت میکند.
برای مثال، داستان «هزار بوسه پرپری» از این مجموعه، مهارت نه گفتن را به کودکان آموزش میدهد: «هر روز صبح که دوزدوزک، بچه کفشدوزک، به مدرسه میرفت، خانم هزارپا سرراهش منتظرش بود. به طرفش میدوید و میگفت: من بچه ندارم که بوسش کنم. و لپش را محکم میبوسید. دوزدوزک اصلا این کار را دوست نداشت، ولی رویش نمیشد به خانم هزارپا بگوید...»
«درخت سوخته»، «گربهی کوچهی ما»، «نقاش چهرهها»، «ملچ مولوچ»، «فقط یک بوس کوچولو» و «آرزوی زازا» از آثار دیگر این نویسندهی فرانسوی برای کودکان است که توسط انتشارات امیرکبیر و علمیفرهنگی منتشر شدهاند. علاقهمندان میتوانند برای خرید و اطلاع از قیمت آنها به این انتشارات مراجعه کنند.
کتاب «در جستجوی خدا» موفق به کسب دو جایزهی «جشنوارهی کتاب سلام» و «جشنوارهی کتابهای کمک آموزشی رشد» شده و و کتاب «خداحافظ راکون پیر» جوایز «جشنوارهی کتاب سلام»، «پروین اعتصامی» و «کتاب سال شهید غنی پور» را به دست آورده است.
ادبیات و تصویرگری کتاب کودک
یکی از ویژگیهای مهم کتاب کودکان استفاده از تصویرهای مناسب است. تصویرها هم مثل متن داستان بخشی از مفاهیم مورد نظر را به کودک منتقل میکنند. جذابیتهای بصری تصاویر کمک میکند توجه کودک به داستان جلب شود و با آن همراهی کند. تصویرهای مناسب باعث خلاق شدن کودکان میشوند و آنها را در جریان مطالعه از حالت منفعل خارج میکند.
امروزه تصویرسازی کودکان بهقدری مخاطب پیدا کرده است، که جشنوارههای متعددی در سراسر جهان از آثار تصویرسازان کودک برگزار میشود و مخاطبین در سنین مختلف از آن استقبال میکنند. علاوهبر این، کشورهای مختلف موزههایی به آثار تصویرگران خود اختصاص دادهاند و بر کارهای تصویرگرانشان مطالعات و پژوهشهای روانشناختی انجام میدهند.
مهارت تصویرگری ژوبرت باعث شده که بین متن و تصویرها هماهنگی ایجاد شود. امتیاز دیگر تصویرگریهای او، حذف کردن کلمات اضافهای است که با کمک تصویر آنها را بیان کرده است. از اینرو، تصاویر کتابهای ژوبرت نقشی فراتر از زیبایی و تزئین در کتاب دارند و بخشی از داستان را روایت میکنند. حتی گاهی تصویر گامی فراتر از روایت متن میگذراد و در فضاسازی داستان و تفهیم مضمون آن نقشی اساسی به عهده دارد.
نویسندهی ادبیات کودک باید درکی کامل از موضوعات مرتبط با کودک داشته باشد. احاطهی کامل به ادبیات روز کودک و مباحث آموزشی، روانشناسی، اجتماعی و آداب و رسوم و بسیاری موارد دیگر از جمله مهارتهایی است که در نگارش داستان کودک به کار میرود. این موضوعات در تصویرگری کتابهای کودک هم تاثیر دارند. تصویرگر علاوه بر نحوهی نمایش مفاهیم در شکل و شمایل تصویرها، تکنیکهای تصویرگری و چگونگی پیادهسازی آن را هم انتخاب میکند. آشنایی با مواد و تکنیکهای تصویرگری برای کتاب و حدود ساختار طراحی متناسب با ساختار فکری، ذهنی مخاطب از دیگر موضوعهای با اهمیت در حوزهی تصویرگری است.
در بخشی از کتاب لینالونا میخوانیم
«سر تکان دادم و دست انداختم دور گردنش. چهقدر خوشحال بودم که برگشته بود و دیگر اَخمو نبود. پرسیدم: «چی را میخواستی به من بگویی؟» با خوشحالی گفت:«پس نامهام را پیدا کردی!» با چشمهایم آره گفتم و دوباره پرسیدم: «چی را میخواستی بگویی؟» کلاهش را کمی جابهجا کرد و گفت: «خیلی فکر خوبی کردی که خودت را پوشاندی.» گفتم: «فکر خدا است؛ نه فکر من، ولی...»
چندبار تکرار کرد: «فکر خدا... فکر خدا... اوووه!» و یکدفعه از جا پرید، انگار چیزی فهمیده باشد. اگر حرفم را قطع نمیکرد، به او میگفتم که موهای من آبی نیست؛ که اینها را فقط بهخاطر خدا میپوشانم، چون خیلی دوسش دارم و میخواهم به حرفش گوش کنم؛ ولی همان موقع سوار پرنده شد و رفت. لینالونا را میگویم.»