استرس، از جمله مواردی است که تمامی افراد را تحت تاثیر قرار می دهد. ممکن است هنگام تنبیه فرزندان، در مواقع کار زیاد، مدیریت امور مالی یا هنگام کنار آمدن با یک رابطه چالش برانگیز، متوجه علائم استرس در خود شوید. استرس همه جا را درگیر کرده و در حالی که کمی استرس مشکلی ندارد و حتی برخی از استرس ها مفید نیز هستند، استرس بیش از حد می تواند شما را خسته و بیمار کند، هم از نظر روحی و هم از نظر جسمی.
اولین قدم برای کنترل استرس، شناخت علائم استرس است. اما تشخیص علائم این اختلال، ممکن است سخت تر از آن چیزی باشد که فکرش را می کنید. چرا که بسیاری از ما آنقدر به استرس عادت کرده‌ایم که اغلب تا زمانی که به نقطه شکست نرسیده‌ایم، نمی‌دانیم استرس داریم.
استرس چیست؟
استرس، در واکنش بدن به موقعیت های مضر ایجاد می شود، چه واقعی باشند و چه درک شده. هنگامی که احساس خطر می کنید، یک واکنش شیمیایی در بدنتان رخ می دهد که به شما اجازه می دهد به گونه ای عمل کنید تا از آسیب زیاد جلوگیری شود. این واکنش به عنوان "جنگ یا گریز" یا پاسخ استرس شناخته می شود. در طول واکنش پاسخ استرس، ضربان قلب افزایش می یابد، تنفس سریع می گردد، ماهیچه ها سفت می شوند و فشار خون بالا می رود. تمام این ها، برای آماده کردن شما برای دفاع از خود در برابر آسیب زیاد رخ می دهد.
استرس برای افراد مختلف معنای متفاوتی دارد. اما بطور کلی، آنچه باعث وقوع استرس در یک فرد می شود، ممکن است برای فرد دیگری نگران کننده نباشد. برخی افراد بهتر از دیگران می توانند استرس را کنترل کنند. در دوزهای کم، استرس می تواند به شما در انجام وظایف روزمره کمک کند و از آسیب دیدنتان جلوگیری کند. به عنوان مثال، این احساس شما را وادار می‌کند تا در زمان مورد نظر به شدت ترمز کنید تا از برخورد با ماشین مقابلتان جلوگیری شود. این چیز خوبی است.
بدن ما طوری طراحی شده که با دوزهای کوچک استرس مقابله کند. اما، ما برای مقابله با استرس طولانی مدت و مزمن بدون عواقب بد مجهز نیستیم.
علائم استرس
استرس می تواند تمام جنبه های زندگی از جمله احساسات، رفتارها، توانایی تفکر و سلامت جسمانی را تحت تاثیر قرار دهد. هیچ بخشی از بدن از احساس استرس مصون نیست. اما، از آنجا که افراد مختلف استرس را به طور متفاوتی کنترل می کنند، علائم آن می تواند متفاوت باشد. این علائم، ممکن است مبهم باشد و حتی شاید مانند علائم ناشی از شرایط پزشکی باشد. بنابراین مهم است که آنها را با پزشک در میان بگذارید. بطور کلی، ابتلا به استرس ممکن است با چندین علامت عاطفی و فیزیکی همراه باشد.
از جمله علائم عاطفی استرس عبارتند از:
- به راحتی آشفته، ناامید و بد خلق شدن
- احساس غرق شدن، مثل از دست دادن کنترل یا نیاز به کنترل داشتن
- مشکل در آرام کردن خود و ذهن خود
- داشتن احساس بد نسبت به خود (عزت نفس پایین)، تنهایی، بی ارزشی و افسردگی
- اجتناب از دوستی با دیگران
ممکن است بدون اینکه بدانید بیش از حد استرس دارید، علائم فیزیکی خاصی داشته باشید و آن را به گردن یک بیماری یا شرایط دیگر بیاندازید. اما حقیقت این است که استرس، خود می‌تواند باعث ایجاد مشکلاتی در اندام‌ها، بافت‌ها و تقریباً تمام سیستم‌های بدن شود. تعدادی از علائم فیزیکی استرس نیز به این ترتیب هستند:
- داشتن انرژی کم
- مشکلات گوارشی که می تواند شامل اسهال و یبوست یا حالت تهوع و استفراغ باشد. استرس می تواند بر سرعت حرکت غذا در سیستم گوارشی شما و نحوه جذب مواد مغذی توسط روده تأثیر بگذارد.
- درد یا تنش در سر، معده یا عضلات. زمانی که استرس دارید، ماهیچه‌ها منقبض می‌شوند و این به مرور زمان می‌تواند باعث سردرد، میگرن یا مشکلات اسکلتی عضلانی شود.
- درد قفسه سینه و ضربان قلب سریع
- تغییرات در ضربان قلب و فشار خون. زمانی که در استرس غرق می‌شوید، بدنتان به حالت «جنگ یا گریز» می‌رود که غدد آدرنال را تحریک می‌کند تا هورمون‌های کورتیزول و آدرنالین را ترشح کنند. اینها می توانند ضربان قلب را سریعتر کرده و فشار خون را افزایش دهند.
- بیخوابی
- سرماخوردگی و عفونت های مکرر
- مسائل مربوط به استرس می تواند باعث تغییراتی در میل جنسی شما، مشکلات مربوط به پریودهای نامنظم یا دردناک در زنان یا ناتوانی جنسی و مشکلات تولید اسپرم در مردان شود. چه مرد باشید و چه زن، ممکن است در هنگام استرس بیش از حد احساس کاهش میل جنسی نیز داشته باشید.
-عصبی بودن و احساس لرزش، مثل احساس صدای زنگ در گوش، سردی یا عرق کردن دست ها و پاها
- خشکی دهان و مشکل در بلع
- فک فشرده و دندان قروچه
برخی از علائم شناختی استرس نیز عبارتند از:
- نگرانی دائمی
- افکار مسابقه ای
- فراموشی و بی نظمی
- ناتوانی در تمرکز
- قضاوت ضعیف
- بدبین بودن یا دیدن جنبه منفی هر چیزی
علائم رفتاری احساس استرس نیز ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- تغییر در اشتها مثل نخوردن یا زیاد خوردن
- به تعویق انداختن و اجتناب از مسئولیت
- افزایش مصرف الکل، مواد مخدر یا سیگار
- نشان دادن رفتارهای عصبی بیشتر، مانند جویدن ناخن، بی قراری و قدم زدن
عواقب استرس طولانی مدت چیست؟
هر از چند گاهی، داشتن کمی استرس جای نگرانی نیست. اما، استرس مداوم و مزمن می تواند باعث ایجاد یا تشدید بسیاری از مشکلات سلامتی شود، از جمله:
- مشکلات سلامت روان مانند افسردگی، اضطراب و اختلالات شخصیتی
- بیماری های قلبی عروقی، از جمله بیماری قلبی، فشار خون بالا، ریتم غیر طبیعی قلب، حملات قلبی و سکته مغزی
- چاقی و سایر اختلالات خوردن
- مشکلات قاعدگی
- اختلالات جنسی مانند ناتوانی جنسی و انزال زودرس در مردان و کاهش میل جنسی در مردان و زنان
- مشکلات پوست و مو، مانند آکنه، پسوریازیس و اگزما و ریزش دائمی مو
- مشکلات گوارشی، مانند GERD، گاستریت، کولیت اولسراتیو و روده تحریک پذیر
مدیریت استرس
استرس بخشی از زندگی است. مهم تر از همه، این است که چگونه آن را مدیریت می کنید. بهترین کاری که می توانید برای جلوگیری از اضافه بار استرس و عواقب سلامتی ناشی از آن انجام دهید این است که علائم استرس خود را بشناسید.
اگر شما یا یکی از عزیزانتان تحت فشار استرس باشید، بهتر است با پزشک خود صحبت کنید. بسیاری از علائم استرس می تواند نشانه ای از سایر مشکلات سلامتی نیز باشد. پزشک می تواند علائم را ارزیابی کرده و سایر شرایط را رد کند. اگر استرس عامل اصلی بیماری شما باشد، پزشک یک درمانگر یا مشاور را برای کمک به مدیریت بهتر این بیماری توصیه کند.
آیا سطح استرس من خیلی بالاست؟
شاید مشکل شما، یک رئیس سختگیر، گرفتاری صبحگاهی یا مشکلات رابطه با یک دوست یا یکی از اعضای خانواده باشد. اما، علت هر چه که باشد، احتمالاً سطحی از استرس را به صورت روزانه تجربه می کنید. در حالی که برخی از استرس های روزانه طبیعی است و حتی ممکن است به شما انگیزه دهد، استرس مزمن و طاقت فرسا می تواند تأثیر منفی بر سلامت جسمی، ذهنی و عاطفی شما بگذارد. دانستن چگونگی تشخیص علائم و نشانه هایی که نشان می دهد تحت استرس بیش از حد هستید، می تواند به شما کمک کند قبل از اینکه به سلامتی تان آسیب برسد، آگاه باشید و آن را درمان کنید.
چه زمانی باید کمک گرفت
برخی از علائمی که نشان می دهند زمان کمک گرفتن فرا رسیده است، عبارتند از:
- عملکرد کاری یا تحصیلی شما در رنج است
- برای مقابله با استرس خود از الکل، مواد مخدر یا تنباکو استفاده می کنید
- عادات غذایی یا خواب شما به طور قابل توجهی تغییر می کند
- شما به روش هایی رفتار می کنید که برای خودتان خطرناک است، از جمله خودزنی
- شما ترس و اضطراب غیر منطقی دارید
- در انجام وظایف روزانه خود مشکل دارید
- شما در حال کناره گیری از دوستان و خانواده هستید
- به خودکشی یا آسیب رساندن به دیگران فکر می کنید
بهتر است در مواقع داشتن حتی سه علامت از بین این علائم یاد شده، سریعا به اورژانس یا پزشک مراجعه کنید.
ترجمه و تالیف: حدیثه سقاتپه
References:
https://www.webmd.com