دیابت چیست؟

دیابت چیست؟

فرآیند هضم، شامل تجزیه غذایی که خورده شده به مواد مغذی مختلف است. وقتی فرد کربوهیدرات مانند نان، برنج، ماکارونی و... را می خورد، بدن آن را به قند (گلوکز) تجزیه می کند. وقتی گلوکز در جریان خون قرار می گیرد، به کمک نیاز دارد تا به مقصد نهایی خود، یعنی داخل سلول های بدن برسد. این کمک، همان انسولین است. انسولین هورمونی است که توسط پانکراس، اندامی در پشت معده، ساخته می شود. پانکراس انسولین را در جریان خون آزاد می کند. انسولین به عنوان "کلیدی" عمل می کند که قفل "در" دیواره سلولی را باز می کند و به گلوکز اجازه می دهد تا وارد سلول های بدن شود. گلوکز سوخت یا انرژی مورد نیاز بافت ها و اندام ها را برای عملکرد مناسب فراهم می کند.

 

 

 

 

انواع دیابت عبارتند از:
- دیابت نوع 1: این دیابت، یک بیماری سیستم ایمنی است. بدن به سلول های تولید کننده انسولین در لوزالمعده حمله می کند و آنها را از بین می برد. بدون انسولین که به گلوکز اجازه ورود به سلول ها را می دهد، گلوکز در جریان خون انباشته می شود. ژن ها نیز ممکن است در برخی از بیماران مبتلا نقش داشته باشند. همچنین، یک ویروس نیز، ممکن است باعث حمله سیستم ایمنی شود. 
حدودا 10 درصد از افراد مبتلا به دیابت، دیابت نوع 1 دارند. این بیماری، معمولاً در کودکان و بزرگسالان جوان تشخیص داده شده است. (اما می تواند در هر سنی ایجاد شود). در ابتدا، این نوع دیابت بیشتر به عنوان دیابت "جوانان" شناخته می شد. افراد مبتلا به دیابت نوع 1 باید هر روز انسولین مصرف کنند. به همین دلیل است که به آن دیابت وابسته به انسولین نیز می گویند.
- دیابت نوع 2: در این نوع دیابت، بدن یا انسولین کافی تولید نمی کند یا سلول های بدن به طور معمول به انسولین پاسخ نمی دهند. این دیابت، شایع ترین نوع دیابت است و حدودا 95 درصد از افراد مبتلا به دیابت را در بر می گیرد. این دیابت، معمولاً در افراد میانسال و مسن رخ می دهد. سایر نام های رایج برای این نوع، شامل دیابت بزرگسالان و دیابت مقاوم به انسولین است. ممکن است والدین یا پدربزرگ و مادربزرگ آن را "داشتن مقداری قند" بنامند.
- پیش دیابت: این نوع دیابت، یک مرحله قبل از دیابت نوع 2 است. در این حالت، سطح گلوکز خون بالاتر از حد طبیعی است اما به اندازه کافی بالا نیست که به طور جدی، بعنوان دیابت نوع 2 تشخیص داده شود.
در این دیابت، سلول های بدن اجازه نمی دهند انسولین آنطور که باید کار کند تا گلوکز وارد سلول ها شود. سلول های بدن در این حالت، نسبت به انسولین مقاوم شده اند. لوزالمعده نمی تواند خود را حفظ کند و انسولین کافی برای غلبه بر این مقاومت تولید کند. درنتیجه، سطح گلوکز در جریان خون افزایش می یابد.
- دیابت بارداری: هورمون هایی که در طول بارداری توسط جفت تولید می شوند، سلول های بدن را در برابر انسولین مقاوم می کنند. پانکراس نمی تواند انسولین کافی برای غلبه بر این مقاومت تولید کند. در نتیجه، گلوکز بیش از حد در جریان خون باقی می ماند. این نوع دیابت، در برخی از زنان در دوران بارداری ایجاد می شود. دیابت بارداری، معمولا بعد از بارداری از بین می رود. با این حال، اگر فردی دیابت بارداری دارد، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به دیابت نوع 2 در مراحل بعدی زندگی قرار دارد.

 

 

 

انواع کمتر رایج دیابت عبارتند از:
- سندرم‌های دیابت کتوژنیک: این‌ موارد، اشکال ارثی نادر دیابت هستند که تا 4 درصد از کل موارد را تشکیل می‌دهند. به عنوان مثال می توان به دیابت نوزادی و دیابت شروع بلوغ در جوانان اشاره کرد.
- دیابت مرتبط با فیبروز کیستیک: این نوع دیابت، مخصوص افراد مبتلا به بیماری فیبروز کیستیک است.
- دیابت ناشی از دارو یا مواد شیمیایی: نمونه هایی از این نوع دیابت، پس از پیوند عضو، پس از درمان HIV/AIDS یا پس از استفاده از استروئید گلوکوکورتیکوئید همراه است.
- دیابت بی مزه: این نوع دیابت، یک بیماری نادر مشخص است که باعث می شود کلیه های فرد مقدار زیادی ادرار تولید کنند.

چه کسانی به دیابت مبتلا می شوند؟ 
عواملی که خطر ابتلا را افزایش می دهند، بسته به نوع دیابت متفاوت است.
برای دیابت نوع 1 عوامل خطر عبارتند از:
- داشتن سابقه خانوادگی (والدین یا خواهر و برادر) مبتلا به دیابت نوع 1.
- افراد مبتلا به آسیب پانکراس (به دلایلی همچون عفونت، تومور، جراحی یا تصادف).
- وجود اتوآنتی بادی ها (آنتی بادی هایی که به اشتباه به بافت ها یا اندام های بدن خود حمله می کنند).
- استرس فیزیکی (به دلیل جراحی یا بیماری).
- قرار گرفتن در معرض بیماری های ناشی از ویروس ها.

عوامل خطر برای پیش دیابت و دیابت نوع 2 عبارتند از:
- سابقه خانوادگی (والدین یا خواهر و برادر) ابتلا به پیش دیابت یا دیابت نوع 2.
- اضافه وزن داشتن.
- داشتن فشار خون بالا.
- داشتن کلسترول HDL (کلسترول خوب) پایین و سطح تری گلیسیرید بالا.
- عدم تحرک بدنی
- داشتن 45 سال یا بیشتر.
- ابتلا به دیابت بارداری یا به دنیا آوردن نوزادی با وزن بیش از 9 پوند.
- ابتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک.
- داشتن سابقه بیماری قلبی یا سکته مغزی.
- سیگاری بودن

عوامل خطر ابتلا به دیابت بارداری عبارتند از:
- سابقه خانوادگی (والدین یا خواهر و برادر) پیش دیابت یا دیابت نوع 2.
- داشتن اضافه وزن قبل از بارداری
- داشتن بالای 25 سال سن.

علائم ابتلا به دیابت عبارتند از:
افزایش تشنگی، احساس ضعف و خستگی، تاری دید، بی حسی یا گزگز در دست ها یا پاها، زخم ها یا بریدگی هایی که به کندی بهبود می یابند، کاهش وزن بدون برنامه ریزی، تکرر ادرار، عفونت های مکرر بدون دلیل، دهان خشک، علائم دیگر بصورت زیر:
- در زنان: پوست خشک و خارش دار و عفونت های قارچی مکرر یا عفونت های مجاری ادراری
- در مردان: کاهش میل جنسی، اختلال نعوظ، کاهش قدرت عضلانی

برخی از علائم هم مختص نوع دیابت هستند:
- علائم دیابت نوع 1: علائم این دیابت می توانند به سرعت طی چند هفته یا چند ماه ایجاد شوند. این علائم، معمولا در جوانی، کودکی، نوجوانی یا بزرگسالی شروع می شوند. علائم اضافی در این دیابت نیز شامل تهوع، استفراغ یا درد معده و عفونت های قارچی یا عفونت های دستگاه ادراری است.
- علائم دیابت نوع 2 و علائم پیش دیابت: ممکن است فرد مبتلا اصلاً علائمی نداشته باشد یا متوجه آن نشود. زیرا این بیماری، در طی چندین سال به کندی ایجاد می شود و علائم آن معمولا در بزرگسالی شروع می شود، اما پیش دیابت و دیابت نوع 2 در همه گروه های سنی در حال افزایش است.
- دیابت بارداری: در این نوع دیابت، معمولاً فرد علائمی را متوجه نمی شود. متخصص زنان و زایمان نیز فرد را از نظر ابتلا به این دیابت، بین هفته های 24 تا 28 بارداری آزمایش می کند.


عوارض دیابت چیست؟
اگر سطح گلوکز خون برای مدت طولانی بالا بماند، بافت ها و اندام های بدن می توانند آسیب جدی ببینند. برخی از عوارض در طول زمان می تواند تهدید کننده زندگی فرد باشد. برخی ازاین عوارض عبارتند از:
- مشکلات قلبی عروقی از جمله بیماری عروق کرونر، درد قفسه سینه، حمله قلبی، سکته مغزی، فشار خون بالا، کلسترول بالا، آترواسکلروز (تنگی عروق).
- آسیب عصبی (نوروپاتی) که باعث بی حسی و سوزن سوزن شدن می شود که از انگشتان پا یا دست شروع می شود و سپس گسترش می یابد.
- آسیب کلیه (نفروپاتی) که می تواند منجر به نارسایی کلیه یا نیاز به دیالیز یا پیوند شود.
- آسیب چشم (رتینوپاتی) که می تواند منجر به نابینایی شود. آب مروارید، گلوکوم.
- آسیب پا از جمله آسیب عصبی، جریان خون ضعیف و بهبود ضعیف بریدگی ها و زخم ها.
- عفونت های پوستی
- اختلال در نعوظ.
- از دست دادن شنوایی.
- افسردگی.
- زوال عقل
- مشکلات دندانی

عوارض نوع خاص دیابت یا دیابت بارداری:
در مادر: پره اکلامپسی (فشار خون بالا، پروتئین اضافی در ادرار، تورم ساق/پا)، خطر ابتلا به دیابت بارداری در بارداری های آینده و خطر ابتلا به دیابت در مراحل بعدی زندگی.
در نوزادان: وزن بالاتر از حد طبیعی هنگام تولد، قند خون پایین (هیپوگلیسمی)، خطر ابتلا به دیابت نوع 2 در طول زمان و مرگ در مدت کوتاهی پس از تولد.

تشخیص دیابت
دیابت با بررسی سطح گلوکز خون در آزمایش خون تشخیص داده و مدیریت می شود. سه آزمایش وجود دارد که می تواند سطح گلوکز خون را اندازه گیری کند: آزمایش گلوکز ناشتا، آزمایش گلوکز تصادفی و آزمایش A1c

مدیریت بیماری دیابت
دیابت کل بدن را تحت تاثیر قرار می دهد. برای مدیریت بهتر این بیماری، باید اقداماتی انجام داده شود تا عوامل خطر تحت کنترل و در محدوده طبیعی نگه داشته شوند، از جمله:
پیروی از یک برنامه غذایی سالم، تنظیم سطح کلسترول خون، کنترل فشار خون، ورزش منظم، کاهش وزن، مصرف دارو و انسولین، 
تنظیم قند خون، ترک سیگار

سطح گلوکز خون در حالت نرمال چقدر باید باشد؟
به طور کلی، اکثر مردم سعی می کنند سطح گلوکز خون خود را در این محدوده ها حفظ کنند:
قبل از غذا: بین 80 تا 130 میلی گرم در دسی لیتر.
حدود دو ساعت پس از شروع غذا: کمتر از 180 میلی گرم در دسی لیتر.

 

 

 

اگر سطح گلوکز خون پایین باشد چه اتفاقی می افتد؟
داشتن سطح گلوکز خون کمتر از حد طبیعی (معمولاً زیر 70 میلی گرم در دسی لیتر) هیپوگلیسمی نامیده می شود. این حالت، نشانه آن است که بدن به قند نیاز دارد. علائمی که فرد در صورت داشتن هیپوگلیسمی تجربه می کند، عبارتند از:
- ضعف یا لرزش.
- پوست مرطوب، عرق کردن.
- ضربان قلب سریع.
- سرگیجه.
- گرسنگی ناگهانی
- گیجی.
- پوست رنگپریده.
- بی حسی در دهان یا زبان.
- تحریک پذیری، عصبی بودن.
- بی ثباتی.
- کابوس، رویاهای بد، خواب ناآرام.
- تاری دید.
- سردرد، تشنج.
اگر هیپوگلیسمی شما کنترل نشود، ممکن است فرد از هوش برود.

اگر سطح گلوکز خون بالا باشد چه اتفاقی می افتد؟
اگر فرد گلوکز بیش از حد در خون خود داشته باشد، به وضعیتی به نام هیپرگلیسمی مبتلا هست. هیپرگلیسمی به یکی از دو صورت  تعریف می شود: سطح گلوکز خون بیشتر از 125 میلی گرم در دسی لیتر در حالت ناشتا (حداقل هشت ساعت خوردن و آشامیدن نباشد) ، یا بیش از 180 میلی گرم در دسی لیتر یک تا دو ساعت پس از غذا خوردن باشد.

دیابت از جمله بیماری های خاص درسطح جهان است که تنها با نظارت خود شخص و برنامه ریزی فردی علائم آن بهبود می یابد.



ترجمه و تالیف: حدیثه سقاتپه

 

References:
https://my.clevelandclinic.org/

برچسب ها :

• حدیثه
• سقاتپه